SPC වෙත ලබා දී ඇති මූලික ඇණවුම් වටිනාකම රුපියල් බිලියන 90ක් වන අතර, ඉදිරි මාස එකහමාරක කාලය තුළ තවත් බිලියන 20ක් වෙන් කිරීමට යෝජිතය. 

ඒ අනුව, මුළු ඇස්තමේන්තුව බිලියන 110ක් පමණ වනු ඇත. 

මෙය, 2024 වසරේ වියදම් කළ බිලියන 48ට සාපේක්ෂව 230% ක වැඩිවීමකි. සමස්තයක් ලෙස සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය යටතේ වෛද්‍ය සැපයුම් සඳහා මේ වසරේ රුපියල් බිලියන 183ක් වැය කිරීමට අපේක්ෂිතය. 

ඖෂධ මිලදී ගැනිම වැඩි වුණේ ඇයි? : මෙම සංඛ්‍යාව ඉහළ යාමට නිශ්චිත හේතුව පැහැදිලි නොමැති වුවද, 2023 සහ 2024 වසරවලදී රට මුහුණ දුන් දරුණු මුදල් අර්බුදය හේතුවෙන් රජයේ රෝහල් පද්ධතිය තුළ නිතර ඖෂධ හිඟවීමේ තත්වයන්  ඇති විය. 

මෙම තත්ත්වය කළමනාකරණය කිරීම සඳහා, අනාගත ඖෂධ හිඟවීම් වළක්වා ගැනීමටත් නිෂ්පාදකයින්ට ප්‍රමාණවත් බෙදා හැරීමේ කාලයක් (lead time) ලබා දීමටත් හැකි වන පරිදි 2025 වසරේදී ඖෂධ ඇණවුම් කිරීම වේගවත් කර ඇත. 

සාමාන්‍යයෙන් ඖෂධ විධිමත්ව ලැබීමට නම් මාස ගණනකට පෙර ඇණවුම් කළ යුතු බැවින්, මෙම කඩිනම් ඇණවුම් වැඩිවීම මිලදී ගැනීමේ වටිනාකම ඉහළ යාමට සෘජුවම බලපා ඇත.

එමෙන්ම, ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල අවප්‍රමාණය වීම නිසා ජනතාවගේ වියදම් කළ හැකි ආදායම අඩු විය. 

එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, මින් පෙර පෞද්ගලික රෝහල් පද්ධතිය භාවිතා කළ රෝගීන් විශාල වශයෙන් රාජ්‍ය රෝහල් පද්ධතියට මාරු වී ඇත. 

ඇතුළත් කිරීම් සහ බාහිර රෝගී අංශ (OPD) භාවිතයෙහි මෙම හදිසි වැඩිවීම හේතුවෙන්, 2023 වසරේදී සෞඛ්‍ය අයවැය බිලියන 140 සිට බිලියන 200 දක්වා ඉහළ යනු ඇතැයි එවකට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යවරයා අනාවැකි පළ කර තිබුණි. 

රෝගීන්ගේ මෙම වැඩිවීම වෛද්‍ය සැපයුම් සඳහා ඇති ඉල්ලුම තවදුරටත් වර්ධනය වීමට පාදක වී ඇති බව පෙනී යයි.

දේශීය ඖෂධ මිලදී ගැනීමේ ගැටලු: තරගකාරී ටෙන්ඩර් ක්‍රමවේදයකින් තොරව, cost-plus නම් වූ මතභේදාත්මක සූත්‍රයක් භාවිතයෙන් දේශීය සමාගම් වලින් ඖෂධ මිලදී ගැනීමේ ක්‍රමයක් ශ්‍රී ලංකාව සතුව පවතී. මෙම ක්‍රමය සහ ඊට සමගාමීව හඳුන්වා දුන් ඖෂධ මිල පාලනයන්, ගුණාත්මකභාවයෙන් අඩු ‘සාමාන්‍ය’ (generic) ඖෂධ සඳහා ප්‍රමුඛතාවක් දී ඇතැයි විචාරකයෝ චෝදනා කරති. 

මෙමඟින් සායනික පරීක්ෂණවලට ලක් වූ “original” ඖෂධ ලබා ගැනීමේ හැකියාව අඩු වී ඇති බව ඔවුහු අනතුරු අඟවති. 

සාමාන්‍ය  ඖෂධ නිසා මරණ කිහිපයක් ද වාර්තා වී තිබීම සැලකිල්ලට ගත යුතු බරපතල කරුණකි.